Skip Navigation
The Endowment for Human Development
The Endowment for Human Development
Improving lifelong health one pregnancy at a time.
Donate Now Get Free Videos

Multilingual Illustrated DVD [Tutorial]

The Biology of Prenatal Development




ਪ੍ਰਸੁਤੀਪੁਰਵ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਜੀਵਵਿਗਿਯਾਨ

.ਪੰਜਾਬੀ [Punjabi, Eastern]


National Geographic Society This program is distributed in the U.S. and Canada by National Geographic and EHD. [learn more]

Choose Language:
Download English PDF  Download Spanish PDF  Download French PDF  What is PDF?
 

The Fetal Period (8 Weeks through Birth)

Chapter 37   9 Weeks: Swallows, Sighs, and Stretches

ਭ੍ਰੂਣੀਕ ਅਵੱਧੀ ਜਨਮ ਤਕ ਚਲਦੀ ਹੈ।

9 ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਦ, ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਅੰਗੂਠਾ ਚੂਸਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਐਮਨਿਓਟਿਕ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਨਿਗਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗਰੱਭਸਥ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਕਿਸੀ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਦਬੋਚ ਵੀ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੇ ਪਿੱਛੇ ਹਿਲਾ ਵੀ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਜਬਡ਼ੇ ਨੂੰ ਖੋਲ ਤੇ ਬੰਦ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੂਬਾਨ ਹਿਲਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਾਂਹ ਭਰ ਕੇ ਤਨ ਵੀ ਹਕਦਾ ਹੈ।

ਮੁੰਹ ਦੀ ਨਸਾਂ ਤੇ ਹੱਥ ਦੀ ਹਥੇਲੀਆਂ, ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਤਲਵੇਂ ਹਲਕੇ ਸਪਰਸ਼ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

"ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਤਲਵਿਆਂ ਤੇ ਹਲਕੇ ਸਪਰਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰੀਆ ਵਿੱਚ ", ਗਰੱਭਸਥ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਆਪਣੇ ਚੁਤੱਡ਼ ਤੇ ਘੁਟਨੇ ਤੇ ਪੈਰ ਦੀ ਉੰਗਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮੋਡ਼ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪਲਕਾਂ ਹੁਣ ਪੁਰੀ ਤਰਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਕੰਠ ਵਿੱਚ, ਵਾੱਕ ਨੱਸ ਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਨਾਲ ਵਾੱਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ।

ਬਾਲਿਕਾ ਦੇ ਭ੍ਰੂਣ ਵਿੱਚ, ਗਰੱਭਾਸ਼ਯ ਦੀ ਪਹਚਾਨ ਹੋਣ ਲਗਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅਪ੍ਰੌਣ ਪ੍ਰਜਨਕ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਜਿਹਨਾ ਨੂੰ ਊਗੋਨੀਆ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਗਰੱਭਾਸ਼ਯ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰੀਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਗ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੀ ਪਹਚਾਨ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕੀ ਉਹ ਬਾਲਕ ਹੈ ਜਾਂ ਬਾਲਿਕਾ।

Chapter 38   10 Weeks: Rolls Eyes and Yawns, Fingernails & Fingerprints

9 ਤੇ 10 ਹਫਤਿਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤੇਜ ਵਿਕਾਸ ਸ਼ਰੀਰ ਦਾ ਵਜਨ 75% ਤੋ ਜਿਆਦਾ ਵੱਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

10 ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਦ, ਉਪਰੀ ਪਲਕ ਵਿੱਚ ਉੱਤੇਜਨਾ ਆਉਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅੱਖ ਨਿੱਚਲੇ ਪਾਸੇ ਘੁੰਮ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

ਗਰੱਭਸਥ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਜਮਾਹੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਮੁੰਹ ਖੋਲਦਾ ਤੇ ਬੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਜਾਦਾਤਰ ਗਰੱਭਸਥ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਆਪਣਾ ਸੱਜਾ ਅੰਗੂਠਾ ਚੂਸਦੇ ਹਨ।

ਨਾਭੀਨਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰਲਾ ਆੰਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਪੇਟ ਦੀ ਖਾਲੀ ਜਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜਾਦਾਤਰ ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ ਬਣਨਾ ਚਾਲੂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਹੱਥ ਤੇ ਪੈਰ ਦੇ ਨਾਖੂਨਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗਰੱਭਧਾਰਣ ਕਰਨ ਦੇ 10 ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਦ ਉੰਗਲੀਆਂ ਦੇ ਬੇਜੋਡ਼ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਪਹਚਾਨ ਵਾਸਤੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

Chapter 39   11 Weeks: Absorbs Glucose and Water

11 ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਦ ਨੱਕ ਤੇ ਹੋਂਠ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਦੀ ਹਰ ਅਵਸੱਥਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰੀਰ ਦਾ ਹਰ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਆਪਣਾ ਰੂਪਰੰਗ ਬਦਲੇਗਾ।

ਗਰੱਭਸਥ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਗਲੇ ਗਏ ਗਲੁਕੋਜ ਤੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਆੰਤ ਸੋਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਯਧਪਿ ਗਰੱਭਧਾਰਣ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਦ ਹੀ ਲਿੰਗ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਗ ਸਾਫ ਤੌਰ ਤੇ ਬਾਲਕ ਜਾਂ ਬਾਲਿਕਾ ਦੀ ਪਹਚਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।