Skip Navigation
Improving lifelong health one pregnancy at a time.
English
Español
Português
Educator Login / Register
Donate Now
Get Free Videos
Your Life Before Birth Video
Free Mobile Apps
Get Free EHD Videos
When Health Begins
The Virtual Human Embryo
Prenatal Development DVD
Image Gallery
Movie Theater
DVD Documentation Center
Multilingual Illustrated DVD
Introduction
0 - 4 Weeks
4 - 6 Weeks
6 - 8 Weeks
8 Weeks
8 - 12 Weeks
3 - 4 Months
4 - 6 Months
6 Months - Birth
Educator's Corner
Classic Works
Prenatal Summary
Prenatal Timeline
Prenatal Overview
EHD Store
About EHD
Support EHD
Sections
Home
›
Multilingual Illustrated DVD
Multilingual Illustrated DVD
[Tutorial]
The Biology of Prenatal Development
Introduction
0 - 4 Weeks
4 - 6 Weeks
6 - 8 Weeks
8 Weeks
8 - 12 Weeks
3 - 4 Months
4 - 6 Months
6 Months - Birth
ਪ੍ਰਸੁਤੀਪੁਰਵ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਜੀਵਵਿਗਿਯਾਨ
.
ਪੰਜਾਬੀ
[Punjabi, Eastern]
This program is distributed in the U.S. and Canada by National Geographic and EHD.
[
learn more
]
[
hide
]
To purchase online:
visit
EHD's Online Store
To purchase online:
visit
EHD's Online Store
Choose Language:
88 languages available
Afrikaans
Albanian (Tosk) [Shqip]
Arabic [عربي]
Armenian [Հայերեն]
Assamese [অস]
Azerbaijani North [Azərbaycan Dilində]
Belarusian [Беларуская мова]
Bengali [বাং]
Bosnian [Bosanski]
Bulgarian [Български]
Catalan [Català]
Creole (Haitian) [Kreyòl Ayisyen]
Croatian [Hrvatski]
Czech [Česky]
Danish [Dansk]
Dutch [Nederlands]
English
Estonian [Eesti]
Finnish [Suomi]
French [Français]
Ganda [Luganda]
Georgian [საქართველო]
German [Deutsch]
Greek [Ελληνικά]
Gujarati [ગુજરા]
Hausa
Hebrew [עברית]
Hindi [हिन्दी]
Hungarian [magyar]
Igbo
Indonesian [BAHASA INDONESIA]
Italian [Italiano]
Japanese [日本語]
Javanese [Basa Jawa]
Kannada [ಕನ್ನಡ]
Kashmiri [کشمیری]
Kazakh [Қазақ]
Kinyarwanda
Kirundi (Rundi) [Kirundi]
Korean [한국어]
Krio
Kurmanji [Kurmancî]
Kyrgyz [Кыргыз]
Latvian [Latviski]
Lithuanian [Lietuvių kalba]
Macedonian [Македонски]
Malagasy
Malay [Bahasa Melayu]
Malayalam [മലയാളം]
Mandarin (Simplified) [中文(简体)]
Mandarin (Traditional) [中文 (繁體)]
Marathi [मराठ]
Mongolian (Khalkha) [Монгол]
Nepali [नेप]
Norwegian [Norsk]
Pashtu (Pushto) [پښتو]
Persian [فارسی]
Polish [Polski]
Portuguese [Português]
Punjabi, Eastern [ਪੰਜਾਬੀ]
Punjabi, Western [پاکستانی پنجابی]
Romanian [Română]
Russian [Русский]
Serbian [СРПСКИ]
Shona
Sindebele (Ndebele) [Ndebele]
Sindhi [سندھی]
Slovak [Slovenčina]
Slovenian [Slovenščina]
Somali
Sorani [كوردی]
Spanish [Español]
Swahili
Swati (siSwati) [Siswati]
Swedish [Svenska]
Tagalog
Tajik [Тожик]
Tamil [தமி]
Telugu [తెల]
Thai [ไทย]
Turkish [Türkçe]
Turkmen [Türkmençe]
Ukrainian [Українська]
Urdu [اردو]
Uzbek [Ўзбек]
Vietnamese [tiếng Việt]
Yoruba
Zulu [isiZulu]
Download English PDF
Download Spanish PDF
Download French PDF
What is PDF?
Hide Table of Contents
Show Table of Contents
Table of Contents
Chapter 1 – Introduction
Chapter 2 – Terminology
THE EMBRYONIC PERIOD (THE FIRST 8 WEEKS)
EMBRYONIC DEVELOPMENT: THE FIRST 4 WEEKS
Chapter 3 – Fertilization
Chapter 4 – DNA, Cell Division, and Early Pregnancy Factor (EPF)
Chapter 5 – Early Stages (Morula and Blastocyst) and Stem Cells
Chapter 6 – 1 to 1 1/2 Weeks: Implantation and Human Chorionic Gonadotropin (hCG)
Chapter 7 – The Placenta and Umbilical Cord
Chapter 8 – Nutrition and Protection
Chapter 9 – 2 to 4 Weeks: Germ Layers and Organ Formation
Chapter 10 – 3 to 4 Weeks: The Folding of the Embryo
EMBRYONIC DEVELOPMENT: 4 TO 6 WEEKS
Chapter 11 – 4 Weeks: Amniotic Fluid
Chapter 12 – The Heart in Action
Chapter 13 – Brain Growth
Chapter 14 – Limb Buds and Skin
Chapter 15 – 5 Weeks: Cerebral Hemispheres
Chapter 16 – Major Airways
Chapter 17 – Liver and Kidneys
Chapter 18 – Yolk Sac and Germ Cells
Chapter 19 – Hand Plates and Cartilage
EMBRYONIC DEVELOPMENT: 6 TO 8 WEEKS
Chapter 20 – 6 Weeks: Motion and Sensation
Chapter 21 – The External Ear and Blood Cell Formation
Chapter 22 – The Diaphragm and Intestines
Chapter 23 – Hand Plates and Brainwaves
Chapter 24 – Nipple Formation
Chapter 25 – Limb Development
Chapter 26 – 7 Weeks: Hiccups and Startle Response
Chapter 27 – The Maturing Heart
Chapter 28 – Ovaries and Eyes
Chapter 29 – Fingers and Toes
THE 8-WEEK EMBRYO
Chapter 30 – 8 Weeks: Brain Development
Chapter 31 – Right- and Left-Handedness
Chapter 32 – Rolling Over
Chapter 33 – Eyelid Fusion
Chapter 34 – "Breathing" Motion and Urination
Chapter 35 – The Limbs and Skin
Chapter 36 – Summary of the First 8 Weeks
THE FETAL PERIOD (8 WEEKS THROUGH BIRTH)
Chapter 37 – 9 Weeks: Swallows, Sighs, and Stretches
Chapter 38 – 10 Weeks: Rolls Eyes and Yawns, Fingernails & Fingerprints
Chapter 39 – 11 Weeks: Absorbs Glucose and Water
Chapter 40 – 3 to 4 Months (12 to 16 Weeks): Taste Buds, Jaw Motion, Rooting Reflex, Quickening
Chapter 41 – 4 to 5 Months (16 to 20 Weeks): Stress Response, Vernix Caseosa, Circadian Rhythms
Chapter 42 – 5 to 6 Months (20 to 24 Weeks): Responds to Sound; Hair and Skin; Age of Viability
Chapter 43 – 6 to 7 Months (24 to 28 Weeks): Blink-Startle; Pupils Respond to Light; Smell and Taste
Chapter 44 – 7 to 8 Months (28 to 32 Weeks): Sound Discrimination, Behavioral States
Chapter 45 – 8 to 9 Months (32 to 36 Weeks): Alveoli Formation, Firm Grasp, Taste Preferences
Chapter 46 – 9 Months to Birth (36 Weeks through Birth)
Embryonic Development: 6 to 8 Weeks
Chapter 20
6 Weeks: Motion and Sensation
See Snapshots
6 ਹਫਤਿਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮਸਤਿਸ਼ਕੀਏ ਅਰੱਧਵ੍ਰਿਤ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਦੂਜੇ ਖੰਡਾ ਤੋ ਬੇਮੇਲ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵੱਧਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਭ੍ਰੂਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਪਰਾਵਰਤਿਤ ਹਰਕਤਾਂ ਹੋਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਹਰਕਤਾਂ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਮਾਂਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸਾਧਾਰਣ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਜਰੂਰੀ ਹਨ।
See Snapshots
ਭ੍ਰੂਣ ਦੇ ਮੁੰਹ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਤੇ ਸਪਰਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰੀਆ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
Chapter 21
The External Ear and Blood Cell Formation
See Snapshots
ਬਾਹਰੀ ਕੰਨ ਆਕਾਰ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
See Snapshots
6 ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਦ, ਖੂਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ੀਕਾਵਾਂ ਦਾ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਬਣਨਾ ਚਾਲੂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਹੁਣ ਲਿੰਫੋਸਾਈਟਸ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਚਿੱਟੀ ਖੂਨ ਕੋਸ਼ੀਕਾ ਪ੍ਰਤੀਰਖਿਅਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋ ਖਾਸ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
Chapter 22
The Diaphragm and Intestines
ਡਾਇਫ੍ਰਾਮ, ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕ ਮਾਂਸਪੇਸ਼ੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਂਹ ਲੈਣ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਆਮਤੌਰ ਤੇ 6 ਹਫਤਿਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
See Snapshots
ਹੁਣ ਆੰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਨਾਭੀਨਾਲ ਵਿੱਚ ਅਸਥਾਈ ਰੂਪ ਨਾਲ ਉਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਧਾਰਣ ਪ੍ਰਕ੍ਰੀਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਫਿਸੀਓਲਾੱਜਿਕ ਹਰਨੀਏਸ਼ਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਬਣ ਰਹੇ ਦੁਜੇ ਅੰਗਾ ਲਈ ਜਗਾਂ ਬਣਾਉੰਦੀ ਹੈ।
Chapter 23
Hand Plates and Brainwaves
See Snapshots
6 ਹਫਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਦੀ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਕੇ ਥੋਡ਼ੀ ਚਪਟੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
See Snapshots
6 ਹਫਤੇਂ ਤੇ 2 ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ-ਹੁੰਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਤਰੰਗਾਂ ਦਰਜ ਹੋਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
Chapter 24
Nipple Formation
See Snapshots
ਕਮਰ ਦੇ ਦੋਨੋ ਤਰਫ ਚੂਚੇ ਦਿਖਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅਖੀਰਲੀ ਜਗਾਂ ਛਾਤੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾੰਦੇ ਹਨ।
Chapter 25
Limb Development
See Snapshots
6 1/2 ਹਫਤਿਆੰ ਵਿਚ, ਕੋਹਨੀਆਂ ਅਲਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆ ਹਨ, ਉੰਗਲੀਆਂ ਅਲਗ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆ ਹਨ, ਅਤੇ ਹੱਥ ਦੀ ਹਰਕਤਾਂ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
See Snapshots
ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਜਿਸਨੂੰ ਓਸੀਫੀਕੇਸ਼ਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਲੈਵੀਕਲ ਜਾਂ ਹੰਸਲੀ, ਅਤੇ ਜਬਡ਼ੇ ਦੀ ਉਪਰੀ ਤੇ ਨਿੱਚਲੀ ਹੱਡੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Chapter 26
7 Weeks: Hiccups and Startle Response
See Snapshots
7 ਹਫਤਿਆਂ ਵਿਚ ਹਿਚੱਕੀ ਵੇਖੀ ਜਾਂ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਹੁਣ ਲੱਤ ਦੀ ਹਰਕਤ ਇੱਕ ਚੌਕਾਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰੀਆ ਨਾਲ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
Chapter 27
The Maturing Heart
See Snapshots
ਚਾਰ ਭਾਗੀਏ ਦਿਲ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਔਸਤ ਦਰਜੇ ਤੇ, ਹੁਣ ਦਿਲ 1 ਮਿਨਟ ਵਿਚ 167 ਵਾਰ ਧਡ਼ਕਦਾ ਹੈ।
7 1/2 ਹਫਤਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਸੰਬੰਧੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਰਜ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹਨ ਜੋ ਇਕ ਤਰੰਗ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਪ੍ਰਕਟ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਬਿਲਕੁਲ ਪ੍ਰੌਣ ਮਨੁੱਖਾਂ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Chapter 28
Ovaries and Eyes
See Snapshots
ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਅੰਡਾਸ਼ਯ ਦੀ ਪਹਚਾਨ 7 ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
See Snapshots
7 1/2 ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਦ ਅੱਖ ਦਾ ਵਰਣਕ ਦਰੀਸ਼ਟੀਪਟਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦਿਖਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪਲਕਾਂ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵੱਧਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
Chapter 29
Fingers and Toes
See Snapshots
ਉੰਗਲੀਆਂ ਅਲਗ ਹੋ ਗਈਆ ਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਉੰਗਲੀਆਂ ਸਿਰਫ ਤਲ ਤੋ ਜੁਡ਼ੀਆਂ ਹੋਈਆ ਹਨ।
See Snapshots
ਹੱਥ ਹੁਣ ਨਾਲ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਇੰਝ ਹੀ ਪੈਰ ਵੀ ਨਾਲ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਜੋਡ਼ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
Introduction
0 - 4 Weeks
4 - 6 Weeks
6 - 8 Weeks
8 Weeks
8 - 12 Weeks
3 - 4 Months
4 - 6 Months
6 Months - Birth