Skip Navigation
The Endowment for Human Development
The Endowment for Human Development
Improving lifelong health one pregnancy at a time.
Donate Now Get Free Videos

Multilingual Illustrated DVD [Tutorial]

The Biology of Prenatal Development




BIOLOGIJA PRENATALNOG RAZVOJA

.Bosanski [Bosnian]


National Geographic Society This program is distributed in the U.S. and Canada by National Geographic and EHD. [learn more]

Choose Language:
Download English PDF  Download Spanish PDF  Download French PDF  What is PDF?
 

Chapter 15   5 Weeks: Cerebral Hemispheres

U periodu između 4 i 5 sedmica, mozak nastavlja da raste velikom brzinom i dijeli se u 5 posebnih dijelova.

Glava embriona zauzima otprilike 1/3 njegove ukupne veličine.

Pojavljuju se moždane polutke koje postepeno postaju najveći dijelovi mozga.

Funkcije kojima će moždane polutke jednog dana upravljati obuhvaćaju sposobnost mišljenja, učenja, pamćenja, govora, promatranja, slušanja, svjesnog kretanja, i rješavanja problema.

Chapter 16   Major Airways

U disajnom sistemu, desni i lijevi glavni bronhi su već prisutni i jednog dana će spojiti traheu, tj. dušnik sa plućima.

Chapter 17   Liver and Kidneys

Obratite pažnju na veliku jetru koja ispunjava donji dio tijela neposredno uz kucajuće srce.

Konačni bubrezi se pojavljuju u periodu do 5 sedmica.

Chapter 18   Yolk Sac and Germ Cells

Žumanjčana kesa sada sadrži rane reproduktivne stanice zvane klicine stanice. Do 5 sedmica te klicine stanice odlaze u reproduktivne organe koji se nalaze pored bubrega.

Chapter 19   Hand Plates and Cartilage

Također do 5 sedmica, embrion razvija dlanove, a razvoj hrskavičnog tkiva počinje nakon 5 ½ sedmica.

Ovdje vidimo lijevi dlan i zglob nakon 5 sedmica i 6 dana.

Embryonic Development: 6 to 8 Weeks

Chapter 20   6 Weeks: Motion and Sensation

Do 6 sedmica glavne polutke ne rastu više proporcionalno sa ostalim dijelovima mozga, nego brže.

Embrion počinje da pravi spontane i refleksne pokrete. Ti pokreti su neophodni kako bi potpomogli normalan neuro-muskularni razvoj.

Dodir u predjelu usta nagoni embrion da refleksno izmakne glavu.

Chapter 21   The External Ear and Blood Cell Formation

Vanjski dio uha počinje se oblikovati.

Do 6 sedmica krvne stanice se već razvijaju u jetri gdje se već nalaze limfociti. Ova vrsta bijelih krvnih zrnaca igra ključnu ulogu u razvoju imunog sistema.

Chapter 22   The Diaphragm and Intestines

Dijafragma - glavni mišić pri disanju, je uglavnom već izgrađen u periodu do 6 sedmica.

Dio crijeva sada privremeno prodire u pupčanu vrpcu. Tim potpuno normalnim procesom, zvanim fiziološka hernitacija, stvara se prostor za razvoj drugih organa unutar trbuha.

Chapter 23   Hand Plates and Brainwaves

Sa 6 sedmica dlanovi se blago spljoštavaju.

Primitivni moždani valovi se mogu registrovati već nakon 6 sedmica i 2 dana.

Chapter 24   Nipple Formation

Bradavice se pojavljuju na bočnim stranama trupa da bi ubrzo potom dospjele na svoje konačno odredište na prednjoj strani grudi.

Chapter 25   Limb Development

Do 6 ½ sedmica mogu se raspoznati laktovi, prsti se počinju razdvajati, i vidljivi su pokreti ruku.

Formiranje kostiju - tzv. osifikacija - počinje u klavikuli, tj. ključnoj kosti, a formiraju se i kosti gornje i donje vilice.

Chapter 26   7 Weeks: Hiccups and Startle Response

Do 7 sedmica može se uočiti štucanje.

Također su vidljivi pokreti nogu, uz trzajne reakcije.

Chapter 27   The Maturing Heart

Srce sa svoje 4 klijetke je najvećim dijelom razvijeno. Srce sada u prosijeku kuca 167 puta u minuti.

Električna aktivnost srca nakon 7 ½ sedmica pokazuje valnu šemu sličnu šemi odraslog čovjeka.

Chapter 28   Ovaries and Eyes

Kod ženskog fetusa, postojanje jajašaca se može ustanoviti do 7 sedmica.

Do 7 ½ sedmica, pigmentovana mrežnjača oka je vrlo dobro vidljiva, a kapci počinju period vrlo brzog rasta.

Chapter 29   Fingers and Toes

Prsti na rukama su odvojeni, a nožni prsti su spojeni još samo na svojim osnovama.

Ruke sada već mogu dodirnuti jedna drugu, kao i stopala.

Zglobovi koljena su također vidljivi.

The 8-Week Embryo

Chapter 30   8 Weeks: Brain Development

Sa 8 sedmica mozak je već izuzetno kompeksan i težak je skoro koliko i ostatak tijela embriona.

Rast se nastavlja velikom brzinom.

Chapter 31   Right- and Left-Handedness

Do 8 sedmica kod 75% embriona desna ruka je dominantna. Ostalih 25% je podijeljeno na dva jednaka dijela, od kojih je kod jednog dominantna lijeva ruka, dok kod drugog djela još ne postoji razlika. To je prvi dokaz ponašanja kao dešnjak odnosno ljevak.

Chapter 32   Rolling Over

Pedijatrijski priručnici opisuju sposobnost "prevrtanja" kao sposobnost koja se razvija 10 do 20 sedmica nakon rođenja. No ipak, taj impresivni oblik koordinacije je uočljiv već puno ranije u okruženju sa niskim stupnjem gravitacije kao što je maternica sa plodovom vodom. Samo nedostatak snage koja je potrebna da bi se savladala veća sila gravitacije koja vlada izvan maternice sprečava novorođenče da se prevrće.

Embrion postaje fizički sve aktivniji u ovom periodu.

Pokreti mogu biti i spori i brzi, i pojedinačni i učestali, i spontani i refleksni.

Okretanje glave, izduživanje vrata i dodirivanje glave rukom su sve češći.

Dodirom embriona može se izazvati njegovo treptanje, pokreti vilice, hvatajući pokret ruke, kao i micanje nožnih prstiju.

Chapter 33   Eyelid Fusion

Između 7 i 8 sedmica gornji i donji kapak vrlo brzo prerastaju preko očiju i djelimično se spoje.

Chapter 34   "Breathing" Motion and Urination

Mada u maternici nema zraka, do 8 sedmica su vidljivi pokreti disanja embriona.

U ovom periodu bubrezi proizvode urin koji se ispušta u plodovu vodu.

Kod muških embriona, testisi koji se razvijaju počinju proizvoditi i ispuštati testosteron.

Chapter 35   The Limbs and Skin

Kosti, zglobovi, mišići, živci, i krvni sudovi udova već uveliko sliče istim strukturama odrasle osobe.

Do 8 sedmica epiderm ili pokožica, se pretvara u višeslojnu membranu i više nije onako prozirna kao do tada.

Trepavice rastu, a oko usta se pojavljuju dlačice.

Chapter 36   Summary of the First 8 Weeks

Osma sedmica označava kraj embrionalnog perioda.

U tom periodu, ljudski embrion je iz jedne stanice izrastao u tijelo od skoro 1 milijarde stanica koje formiraju više od 4 000 različitih anatomskih struktura.

Embrion sada već posjeduje više od 90% strukture odraslog čovjeka.