Skip Navigation
The Endowment for Human Development
The Endowment for Human Development
Improving lifelong health one pregnancy at a time.
Donate Now Get Free Videos

Multilingual Illustrated DVD [Tutorial]

The Biology of Prenatal Development




PRENATAL İNKİŞAFİN BİOLOGİYASİ

.Azərbaycan Dilində [Azerbaijani North]


National Geographic Society This program is distributed in the U.S. and Canada by National Geographic and EHD. [learn more]

Choose Language:
Download English PDF  Download Spanish PDF  Download French PDF  What is PDF?
 

The Fetal Period (8 Weeks through Birth)

Chapter 37   9 Weeks: Swallows, Sighs, and Stretches

Fetal dövr doğuşadək davam edir.

9-cu həftənin sonuna yaxın döl əlinin baş barmağını sovurmağa başlayır və o artıq amniotic mayeni udmağa başlayır.

Döl eyni zamanda müəyyən obyektləri tutmağı, başını irəliyə-geriyə çəkməyi, çənəsini açıb-bağlamağı, dilini tərpətməyi, köksünü ötürməyi və dartınmağı bacarır.

Üzdə, ovucun içində və pəncənin altında yerləşən sinir reseptorları incə toxunmanı hiss edə bilir.

"Pəncənin altına incə toxunmaya cavab olaraq" döl bud-çanaq və diz oynaqlarını bükəcək və ayaq barmaqlarını aralayacaq.

Göz qapaqları artıq tamamilə bağlıdır.

Qırtlaqda səs bağlarının yaranması səs tellərinin əmələ gəlməsindən xəbər verir.

Qadın cinsinə məxsus döllərdə uşaqlıq müəyyən edilir və oogoniya adlı yetişməmiş tənasül hüceyrələri yumurtalıqlarda yetişir.

Xarici cinsiyyət orqanları dölün qadın yaxud kişi cinsinə məxsus olduğu bilinməyə başlayır.

Chapter 38   10 Weeks: Rolls Eyes and Yawns, Fingernails & Fingerprints

9-10-cu həftələr müddətində böyük sürətlə gedən inkişaf prosesi bədən çəkisini 75% artırır.

10-cu həftənin sonuna yaxın gözün yuxarı qapağının qıcıqlandırılması gözün aşağıya doğru hərəkəti ilə nəticələnir.

Döl ceynəmə hərəkətlərini yerinə yetirir və tez-tez ağzını açıb yumur.

Döllərin əksəriyyəti sağ əl barmağını sovurur.

Bağırsaqların bəzi hissələri göbək ciyəsindən yenidən qarın boşluğuna qayıdır.

Bir çox sümüklərdə ossifikasiya gedir.

Əl və ayaq barmaqlarında dırnaqlar inkişaf etməyə başlayır.

Barmaqlarda təkrarolunmaz barmaq izləri mayalanmadan 10 həftə sonra əmələ gəlir. Bu nümunələr ömrün sonunadək eyniləşdirmə üçün istifadə oluna bilər.

Chapter 39   11 Weeks: Absorbs Glucose and Water

11-ci həftənin sonunadək burun və dodaqlar artıq tam formalaşmış olur. Bədənin başqa hissələri kimi, insan inkişafının hər mərhələsində onların da xarici görünüşü dəyişəcəkdir.

Dölün udduğu qlükoza və su bağırsaqlarda sorulmağa başlayır.

Baxmayaraq ki, cinsi mənsubiyyət hələ mayalanma zamanı təyin olunur, indi artıq xarici cinsiyyət orqanlarının Dölün kişi, yaxud qadın cinsinə məxsus olduğunu müəyyən etmək olur.